Home
Godziny zwiedzania
Gdzie jesteśmy
Bilety
Rezerwacje
Regulamin

Rejon św. Gajusa i św. Euzebiusza

Idąc dalej galerią Q1, za schodami wyjściowymi Z napotyka się od razu dwie ważne historyczne krypty: po prawej stronie kryptę papieża Gajusa, a po lewej kryptę papieża męczennika św. Euzebiusza.

Krypta św. Gajusa

Krypta ta zajmuje szczególne miejsce w Katakumbach św. Kaliksta ze względu na swoje wyjątkowe rozmiary. Mogła pomieścić ponad sześćdziesiąt osób. Od początku została zaprojektowana tak obszerna, żeby mogły odbywać się w niej zgromadzenia wspólnotowe. Przez duży otwór sufitowy – lucernarium, usytuowany w galerii, do krypty dostawało się światło i zapewniał on odpowiednią wentylację. Zdobienie jest bardzo skromne; ściany były pokryte po prostu warstwą białego tynku.

W bocznych ścianach wykute są liczne wnęki – locula, natomiast w ścianie w głębi tylko trzy. Środkowe loculum, o pokaźnych rozmiarach, to główny i najważniejszy grób w tej krypcie. Zachowały się na nim fragmenty greckiej inskrypcji papieża Gajusa: „Złożenie biskupa Gajusa 22 kwietnia” (rok 296).

W krypcie znajdują się rozmaite inskrypcje greckie i łacińskie, niestety prawie wszystkie fragmentaryczne, a także graffitti. Jedno z nich mówi: „Panie, wspomóż Twojego sługę Beniamina”. W jednym z epigrafów widnieje: „W pokoju duch Silvana. Amen”. Również posadzka jest pełna grobów. Graffitti na ścianach krypty przywołują imiona trzech biskupów afrykańskich, którzy przybyli pomodlić się na grobie swojego rodaka św. Ottata, prawdopodobnie pochowanego w tej krypcie.

Krypta św. Euzebiusza

Znajduje się naprzeciwko krypty św. Gajusa. Ma kształt prostokątny, nie jest zbyt przestronna. Ściany i posadzka były wyłożone marmurem. Otwór świetlny jest nowoczesny – oryginalny znajdował się w sklepieniu galerii.

Krypta ta zawiera trzy arcosolia. W arcosolium na prawej ścianie mieścił się grób św. Euzebiusza. Wnętrze było pokryte marmurem, z łukiem ozdobionym mozaikami. Wewnątrz znajduje się duża marmurowa płyta, nowożytna, na której jest wyryty poemat ułożony przez papieża Damazego ku czci św. Euzebiusza. W środku pomieszczenia grobowego umieszczona jest prosta kopia tego poematu, którego wygrawerowanie polecił papież Wigiliusz (537-559) po zniszczeniu przez Gotów. Na odwrocie płyty znajduje się dedykacja ku czci Karakalli.

Inskrypcja papieża Damazego wspomina dobroć i miłosierdzie tego papieża w stosunku do „lapsi” – odstępców od chrześcijaństwa, czyli tych, którzy ze strachu przed prześladowaniami zaparli się wiary.

Przeciwne do papieskiego było stanowisko Herakliusza, przedstawiciela rzymskiego duchowieństwa, który nie akceptował ich skruchy. Papież twierdził, że na wzór Chrystusa, który zawsze przebaczał, należało być wyrozumiałym i przebaczyć apostatom po okresie odpowiedniej pokuty.

Spór ten, prowadzony już za pontyfikatu papieża św. Korneliusza (251-253), doprowadził do ostrych konfliktów, zwłaszcza w drugiej połowie III i na początku IV wieku. Doszło do zamieszek. Cesarz Maksencjusz z powodu starć między dwiema frakcjami religijnymi kazał wydalić z Rzymu ich przedstawicieli. Euzebiusz został wygnany na Sycylię, gdzie zmarł z wycieńczenia jakiś czas później. Kościół od razu uznał go za prawdziwego męczennika. Jego następca, św. Milcjades, polecił sprowadzić ciało do Rzymu i złożył je w tej krypcie, która została nazwana jego imieniem.

Poemat opatrzony jest dedykacją: „Damazy biskup wykonał (inskrypcję) dla Euzebiusza, biskupa i męczennika”. Oto tekst poematu:
"Herakliusz nie dopuszczał, że lapsi mogli odpokutować za swoje grzechy.
Euzebiusz nauczał, że ci nieszczęśnicy winni opłakiwać swoje grzechy (czynić pokutę).
Lud, w miarę zaostrzania się nastrojów, podzielił się na dwa stronnictwa:
rodzą się bunty, walki, spory, kłótnie.
(Euzebiusz i Herakliusz) zostali od razu obydwaj wygnani przez okrutnego tyrana.
Jako że przewodnik (papież) zachował niewzruszone zasady pokoju,
zniósł on pogodnie wygnanie w oczekiwaniu na osąd Boży.
Opuścił ten świat i życie ziemskie na wybrzeżu sycylijskim
".

Cubiculum męczenników Kalogera i Parteniusza

Po opuszczeniu krypty św. Euzebiusza i przejściu skrzyżowania galerii spotykamy po lewej stronie kryptę świętych Kalogera i Parteniusza.
"PARTEN(i) MARTIRI    czyli   (grób) Parteniusza męczennika
CALO(c)ERI MARTIRI       (grób) Kalogera męczennika"

Cubiculum to zostało całkowicie odrestaurowane już w pierwszych wiekach z powodu niezbyt trwałego tufu. Cubiculum znajdujące się naprzeciwko, większe od przeciętnego cubiculum katakumby, służyło za miejsce sprawowania kultu w pobliżu otaczanych czcią grobów.